รู้สึก...แต่ไม่ต้องตั้งชื่อให้มัน

          ในการปฏิบัติความรู้สึกตัว เราต้องมีทั้งกลวิธีจำเพาะ และ ความเข้าใจในการปฏิบัติที่ถูกต้อง

          กลวิธี คือ การเคลื่อนไหวเป็นจังหวะ, คลึงนิ้วมือ, เดินมา-เดินไป กลวิธีนี้ทำให้ร่างกายเราไม่อยู่นิ่ง เราจะสามารถทำความรู้สึกตัวได้อย่างต่อเนื่องและชัดเจนเมื่อร่างกายมีการเคลื่อนไหว

          ความเข้าใจ 

          ก) เราควรเข้าใจว่า ความรู้สึกตัว คือ รู้สึก หรือ รู้ เฉย ๆ ไม่มีอะไรมากกว่านั้น ไม่มีอะไรเพิ่มเติมจากนั้น (เราไม่ต้องทำความรู้สึกตัวว่า เรากำลังเดิน กำลังหายใจเข้า กำลังหายใจออก อย่างนั้นผิด แค่รู้สึกเฉย ๆ  แค่นั้นพอ ไม่ต้องมีอะไรอีก) ให้เราทำความรู้สึกตัวกับการเคลื่อนไหวของร่างกายและจิตใจ เมื่อความคิดขึ้นมา รู้ เมื่อร่างกายเคลื่อนไหว รู้สึก

          ข) เราควรเข้าใจว่า ไม่ว่าการเคลื่อนไหวใด ๆ เกิดขึ้น แค่ รู้สึก หรือ รู้ เฉย ๆ แล้วก็ปล่อยไป ไม่ต้องรู้ว่ามันเป็น ความโลภ หรือ ความโกรธ มันไม่จำเป็น เราแค่รู้สึก แล้วก็ปล่อยไป

          ตัวอย่างเช่น เมื่อมีลมพัดมาเราแค่รู้สึก ไม่ต้องรู้ชื่อของมัน แม้แต่รู้ว่ามันเป็นลมก็ยังมากเกินไป เราแค่รู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม (เมื่อไม่มีลม) แค่นั้นพอ เราไม่ต้องตั้งชื่อให้มัน ไม่งั้นเราจะเกิดความสับสนขึ้นได้

          ในการทำความรู้สึกตัวจากการเคลื่อนไหวเป็นจังหวะ เราไม่ควรตั้งใจกับความรู้สึกมากนัก ทำสบาย ๆ  อย่าจริงจังจนเกินไป จากที่กล่าวมา ทั้งกลวิธีจำเพาะและความเข้าใจในการปฏิบัติที่ถูกต้องจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพราะถ้าเรารู้แต่กลวิธีแต่ไม่เข้าใจในการปฏิบัติ ก็จะไม่เกิดผล และ ถ้าเราเข้าใจในการปฏิบัติดีมาก แต่ไม่มีกลวิธี ก็จะไม่เกิดผลเช่นกัน ดังนั้นในการปฏิบัติเราต้องมีทั้งกลวิธีจำเพาะและความเข้าใจในการปฏิบัติที่ดี

          สรุป
          ๑. เราต้องทำมัน (ทำความรู้สึกตัว) ด้วยตัวเอง จนกระทั่งเรา รู้มัน เห็นมัน เข้าใจมัน และเผยมันออก ภายในกาย-จิตของเรา
          ๒. ต้องมีทั้งกลวิธีจำเพาะและความเข้าใจในการปฏิบัติที่ถูกต้อง
          ๓. อย่าอยู่นิ่ง เราควรเคลื่อนไหวตลอดเวลา
          ๔. ปฏิบัติให้มาก ๆ ด้วยกลวิธีดังกล่าว โดยปราศจาก การบังคับ หรือ การคาดหวัง ใด ๆ ทั้งสิ้น ผลจากการปฏิบัติจะเกิดขึ้นเอง

โดย เขมานันทะ