อารมณ์ความว่าง กับ ผู้รู้ความว่าง แตกต่างกัน

          เมื่อปฏิบัติไปแล้ว ผู้ปฏิบัติจะรู้สึกมันว่างไปหมด มันไม่มีอะไร แสดงว่ามันต้องมีสิ่งหนึ่งไปเป็นผู้รู้ความว่าง สิ่งนั้นเป็นปรมัตถธรรมอยู่ ฉะนั้นใครเป็นผู้รู้ความว่างอยู่ ใครเป็นผู้ดูความว่างอยู่ มันก็มีจิตมีใจเป็นผู้ไปรู้อยู่ รวมความว่า

          - อารมณ์ คือสิ่งที่ถูกรู้นั้น คือความว่างนั่นเป็นบัญญัติ
          - ผู้รู้อารมณ์ คือจิตเป็นปรมัตถ์ เป็นของจริงอยู่ เป็นสิ่งที่มีจริงอยู่

          ฉะนั้น ระหว่างความว่างกับผู้รู้ว่าง จะเจริญวิปัสสนา จะใส่ใจที่ไหน จะใส่ใจที่ความว่างหรือใส่ใจที่ผู้รู้

          - ถ้าใส่ใจที่ความว่าง มันก็นิ่ง ๆ สงบ เป็นสมถะอยู่ สงบ นิ่ง
          - ถ้าใส่ใจมาที่สภาพรู้ ก็จะเห็นความเปลี่ยนแปลงว่า สภาพรู้มีการเปลี่ยนแปลง มีการเกิดดับ มีสภาพที่เป็นเพียงสิ่งหนึ่งที่ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ตัวตนของเรา จะมีโอกาสมีปัญญาเห็นแจ้ง

          ความว่างมีการเกิดดับไหม สิ่งที่ไม่มีจริงจะเอามาเกิดได้ไหม มันไม่มีจริงจะเอามาดับได้ไหม ไม่ได้ ก็มันไม่มีจริงแล้วจะเอามาเกิดมาดับไม่ได้ สิ่งที่จะมีการเกิด สิ่งที่จะมีการดับ สิ่งนั้นจะต้องเป็นของที่มีจริง

          ฉะนั้น ต้องใส่ใจที่สภาพรู้ที่กำลังรู้ความว่างอยู่ ใส่ใจที่สภาพรู้ ไม่ได้ใส่ใจที่ความว่างเท่านั้น ถ้าใส่ใจเพ่งที่ความว่าง มันก็ไม่เห็นผู้รู้ มันก็ไม่เห็นจิตผู้รู้ ถ้าไปเกาะติดอยู่กับความว่าง มันก็ว่างอยู่อย่างนั้น ทำกรรมฐานไปก็จะไปตัน อยู่แค่นิ่ง เฉย ว่างเปล่าไม่มีอะไร ไปไม่ได้แล้ว เรียกว่าเป็นแค่สมถะ

          ฉะนั้นถ้าหากว่าปฏิบัติมาถึงตรงนี้ จะต่อยอดขึ้นมาวิปัสสนาก็แค่ใส่ใจมาให้ถูก ใส่ใจมาระลึกที่สภาพรู้ให้ได้ มีไหมขณะนั้นสภาพรู้ มี แต่หาไม่เจอ ที่หาไม่เจอเพราะอะไร เพราะไปสนใจแต่ว่าง

หลวงพ่อสุรศักดิ์ เขมรังสี