ลีลาของจิต

****จะสุขหรือทุกข์ ดีหรือชั่ว บีบคั้นทั้งสิ้นเลย****
รู้สึกมั้ย? เวลาที่ [จิต] ไหวขึ้นกลางอกเนี่ย
ถ้าไหวๆ ถึงจุดนึงก็ผุดออกมาเป็นความสุขใช่มั้ย?
ไหวๆ ผุดออกมาเป็นความทุกข์
ไหวๆ แล้วผุดเป็นความดี เป็นความชั่ว
แค่เริ่มไหวก็ทุกข์แล้ว แค่เริ่มไหวก็เป็นภาระแล้ว

เนี่ยเราดู หมายรู้ลงไป ในรูปธรรม ในนามธรรมทั้งหลาย
ด้วยความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
เบื้องต้นเราจะสำรวจ พามันดูอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
แต่พอมันภาวนาเป็นแล้วนะ มันดูของมันเอง
แล้วมันจะไปดูอันเดียว

ความประหลาดก็มีอีกนะ
อย่างบางคนดูว่ามันบังคับไม่ได้ บังคับไม่ได้นะ
เวลาตัดเนี่ย มันพลิกไปอีกอันนึง อย่างนี้ก็มี
เราเลือกไม่ได้ จิตจะเลือกของจิตเอง
ในนาทีที่จะตัดกิเลส จะล้างกิเลส

อย่างบางคนก็ดู เกิดดับๆๆ นะ
เวลาที่โสดาปฏิมรรคจะเกิดเนี่ย
กลับไปเห็นว่าทุกอย่างไม่ใช่ตัวเรา
อย่างนี้ก็มี

หรือบางที มีร่างกายอยู่ ดูกายดูใจๆๆ ไปเรื่อย
ถึงเวลาที่อริยมรรคจะเกิด จิตรวมเข้าอัปปนา [สมาธิ] ในระดับอรูปฌานเลย
ร่างกายหายไป โลกธาตุดับไปเลย
ทั้งๆ ที่ไม่ได้ฝึกเข้าอรูปฌานมาก่อนนะ
จิตมันเข้าเองเลย

พอจิตเข้าอรูปฌานนะ มันก็ไปเกิดปัญญาเห็นไตรลักษณ์
เห็นอันเดียว ไม่เห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
พอเห็น เห็นอันเดียว
(หลวงพ่อหมายถึงเห็นแค่อนิจจัง หรือทุกขัง หรืออนัตตา เพียงอันเดียว – ไม่ได้เห็นทั้ง 3 อย่าง – ผู้ถอดคำ)
ล้างก็ล้างอันเดียว

อย่างพวกที่เดินปัญญาแก่กล้า
เวลาตัดเนี่ย จะเห็นอนัตตา
ทีนี้พอมันรวมเข้าไป ตัดทีแรกนี่ มันเกิดรวมลึกเลย
ชาติก่อนๆ เคยฝึกอรูปฌานมา
อรูปฌานกลับมานะ งั้นมาตัดสินตัดกิเลสในอรูปฌาน
พวกนี้เป็นอุภโตภาควิมุตติ

อุภโตภาควิมุตติเป็นพระอริยบุคคล
ชนิดที่สามารถละได้ทั้งรูปธรรมและนามธรรม
ละรูปธรรมด้วยอรูปฌาน
ละนามธรรมด้วยวิปัสสนากรรมฐาน
แต่บางคนก็ไปตัดในรูปฌาน

ทีนี้พอของเก่ากลับมา
ตอนบรรลุพระโสดาบันเนี่ย อรูปฌานกลับมา
ตอนได้โสดาฯ เนี่ย เห็นอนัตตา
แต่ตอนแตกหักขั้นสุดท้าย กลับไปเห็นทุกขัง
เพราะอะไร? เพราะสมาธิมันกลับมาซะแล้ว
จิตที่ทรงฌาน จะผ่านตัวนี้ได้ด้วยการเห็นทุกขัง
เนี่ยลีลาของจิตนะ ลีลาอาการของจิต อัศจรรย์นะ

หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชโช