จิตที่ประภัสสร เป็น จิตที่เป็นปกติ

"จิตประภัสสร" เป็น "จิตดั้งเดิม" เป็น "ธรรมชาติประภัสสร" (ปภัสสรมิทัง ภิกขเว จิตตัง) แต่อย่าไปเข้าใจว่า "จิตประภัสสร" คือ "จิตหมดกิเลส" ถึง "พระนิพพาน" ไม่ใช่อย่างนั้น

มันเป็น"จิตสะอาด" เพียง "แค่สะอาด" "ไม่ถึงความบริสุทธิ์โดยสิ้นเชิง" เหมือนกับ "ผ้าสีขาว" เรามองดูแล้วมันเป็นผ้าสะอาด เพราะมันเป็นสีขาว ไม่ถูกต้องด้วยฝุ่นละออง หรือ สี มันก็ยังทรงเป็นผ้าสีขาวของมันอยู่อย่างนั้น

จิตของคนเราก็เหมือนกัน "ดั้งเดิม" ก็เป็น "จิตที่เป็นสีขาว" แต่ในบางครั้งจะมัวหมองขุ่นมัว เพราะ "อารมณ์" ที่ผ่านเข้ามาทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ไปปรุงแต่งจิต ให้มีความ "ยินดี" "ยินร้าย" จึงเกิด "ความมัวหมอง" เกิด "ความเศร้า" เกิดความ "ไม่สะอาด" แล้วก็แสดงปฏิกิริยาออกไป ยินดีบ้าง ยินร้ายบ้าง แล้วก็ "เป็นทุกข์"

อันนี้ ในขณะที่กายมาปรากฏ แต่ถ้าหากว่า "จิตไม่มี" "กายก็ไม่มี" สิ่งเหล่านี้
เพราะฉะนั้น นักปฏิบัติธรรมทั้งหลาย ให้ทำ "จิต" ให้สงบนิ่ง เป็นสมาธิ ถึงจุดที่ “ไม่มีอารมณ์จิต” มีแต่ “จิตนิ่ง สว่างไสวอยู่” รู้ตื่น เบิกบาน ก็เพื่อที่จะให้เรารู้ว่า “จิตแท้ จิตดั้งเดิม” ของเรานั้นเป็นอย่างไร

ในเมื่อเรา "ได้รู้" "ความเป็นจริง" ของ “จิตแท้ จิตดั้งเดิม” เราก็จะได้ความรู้ว่า “จิตเก่าแก่แท้ดั้งเดิม” ของเรานั้นเป็น “จิตที่ประภัสสร” เป็น “จิตที่เป็นปกติ” เป็นจิตที่ค่อนข้างจะสะอาด

แต่ “ไม่ถึงบริสุทธิ์” โดยสิ้นเชิง ที่ว่า "ไม่บริสุทธิ์" โดยสิ้นเชิงนั้น ก็เพราะเหตุว่า

มันจะ “สะอาดบริสุทธิ์เฉพาะ” ในขณะที่ “อยู่ในสมาธิ ที่ไม่มีอารมณ์” “ไม่มีร่างกายตัวตน”

แต่เมื่อ ออกมาจากสมาธิมาแล้ว มามีตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ มันก็สร้างความยินดียินร้าย ไปตาม "อารมณ์" ที่ผ่านเข้ามา จึงทำให้ "จิตเศร้าหมอง บ้าง" "ผ่องแผ้วบ้าง" สลับกันไปเป็นช่วงๆ

หลวงพ่อพุธ ฐานิโย