ทางบรรลุธรรม เมื่อภาวนาเต็มที่ จิตจะจนมุมต่อความจริง และเข้าสู่ สังขารุเปกขาญาณ และ อนุโลมญาณ (สัจจานุโลมิกญาณ)
หลวงพ่อปราโมทย์ : พอจิตหมดแรงดิ้นแล้ว จิตก็สักว่ารู้ว่าเห็น ตรงนี้แหละสักว่ารู้ว่าเห็นขึ้นมา
อย่างที่พวกเราพูดว่าสักว่ารู้ว่าเห็นนั้นน่ะ ไม่จริงหรอก ไม่ยอมสักว่ารู้ว่าเห็นหรอก มีแต่ว่าทำอย่างไรจะดีกว่านี้อีก ทำไงจะดี ทำไงจะดี ทำไงจะถูก รู้สึกมั้ยแต่ละวัน นักปฏิบัติตื่นนอนก็คิดว่า วันนี้จะทำไงดี คิดอย่างนี้แหละ
จนกระทั่งมันสุดสติสุดปัญญานะ ทำไงมันก็ดีกว่านี้ไปไม่ได้แล้ว ยอมรับสภาพมัน จิตหมดแรงดิ้น จิตหมดความปรงุแต่ง หมดความดิ้นรน พอจิตไม่มีความปรงุแต่ง ไม่มีความดิ้นรน จะยังอยู่ตรงนี้ช่วงหนึ่ง บางคนก็อยู่ ๑๕ วัน อะไรอย่างนี้ อาจจะมากกว่านั้น น้อยกว่านั้น ไม่ได้เปิดสัมภาษณ์เสียที
พอจิตมันหมดแรงดิ้น ก็ไม่ปรุง อะไรเกิดขึ้นก็แค่รู้ อะไรเกิดขึ้นก็แค่รู้ ไม่ปรุงต่อ จิตก็เรียกว่าจิตเข้าถึงความเป็นอนุโลม อนุโลมญาณ หมายถึงว่า อะไรเกิดขึ้นก็คล้อยตามมันไป คล้อยตามเนี่ยไม่ใช่หลงตามมันไป ก็แค่เห็นน่ะ เออ..มีขึ้นมา เออ..ก็หายไป มีแค่นั้นเอง ไม่ต่อต้าน ไม่หลงตามไป ยอมรับ มันมาก็มา มันไปก็ไป
เนี่ย จิตมีอุเบกขาอย่างแท้จริงเลยนะ คล้อยตามทุกสิ่งทุกอย่าง ก็เห็นน่ะ เห็นแต่ควมจริง ทุกอย่างมาแล้วก็ไป มาแล้วก็ไป จิตเห็นอยู่แค่นี้เอง
หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช