การปฏิบัติธรรม ก็คือ เรามาเริ่มศึกษารูปนามที่เป็นปัจจุบัน เราต้องระลึกรู้ และสัมผัสตัวรู้ในรูปนาม
คือรู้กายและเวทนา รู้จิต รู้เห็นในความรู้สึกนึกคิด (สัญญา สังขาร วิญญาณ)
ความรู้สึกนึกคิด รวมเรียกว่าขันธ์ห้า (นามขันธ์) เมื่อแยกความรู้สึกนึกคิดและสัมผัสออกมาเป็นภาษาปริยัติให้เห็นชัดๆ คำว่า
รู้สึก=เวทนา, นึก=สัญญา,
คิด=สังขาร, รับรู้=วิญญาณ
การเจริญสติ คือแยกตัววิญญาณ ที่ทำหน้าที่รับรู้อารมณ์ต่างๆ ออกมา
สติก็ตามเข้าไปรู้อีกชั้นหนึ่ง
แยกอารมณ์ออกให้เหลือตัวรู้ล้วนๆ
ตัวรู้ล้วนๆ นี่แหละคือสติบริสุทธิ์ หรือนามล้วนๆ นั่นเอง
และสติบริสุทธิ์นี่เอง จะทำหน้าที่ตามรู้ เวทนาทางกาย และเวทนาทางจิต ซึ่งมันยังเกี่ยวข้องและผสมผสาน
ระหว่างรูปนามและนามรูปเข้าหากัน
เวทนาคือ อาการ เย็น ร้อน อ่อน แข็ง เคร่ง ตึง ของรูป
คือรูปนามนั่นเอง
ถ้าไม่มีอาการของเวทนา
เราก็ไม่รู้ว่าเรามีรูป คนตายคนเป็นอัมพฤกษ์อัมพาต ถึงมีรูปก็เหมือนไม่มีรูป เพราะเวทนาไม่ทำงาน
เวทนาก็จึงเป็นตัวแสดงของรูป
เรารู้ว่ามีกายเพราะมีเวทนา
เรารู้ว่ามีจิตเพราะมีธรรมารมณ์
เป็นตัวแสดงอาการว่าเรามีจิตเรียกสั้นๆ ว่าอารมณ์
อารมณ์ดี อารมณ์ร้าย
อารมณ์สุข อารมณ์ทุกข์
ชอบไม่ชอบ เป็นตัวอาการของจิต
Direk Saksith