ถ้าปฏิบัติธรรมได้ผล จะได้รับสิ่งต่อไปนี้

สามสิ่งที่เพิ่ม

1. ความเบิกบานในชีวิต

2. สติปัญญาในการดำเนินชีวิต

3. ความเมตตาต่อผู้อื่น

สามสิ่งที่ลด

1. อัตตาตัวตนหรืออีโก้ลดลง

2. มีความอยากได้น้อยลง

3. เบียดเบียนผู้อื่นน้อยลง

เมื่อไหร่ก็ตามที่ีท่านสงสัยว่าการปฏิบัติธรรมของท่านได้ผลหรือไม่ ทำถูก หรือทำผิด ตรงทางหรือหลงทาง ขอให้ใช้วิธีตรวจสอบ "เพิ่มสาม ลดสาม" เพราะการปฏิบัติธรรมเป็นเรื่องที่ดูภายนอกไม่ได้ หลายกิจกรรมที่ดูภายนอกเหมือนการปฏิบัติธรรม แต่เมื่อเราวางใจผิด แทนที่จะปฏิบัติ "ธรรม" ก็กลายเป็นการปฏิบัติ "กรรม" ไปแล้ว

เช่น เราไปทำบุญแท้ ๆ แต่ยิ่งทำ ยิ่งรู้สึกว่าตนเองดีกว่าใคร ๆ ทำแล้วดันไปรู้สึกว่าตัวเองเป็นนักบุญใหญ่ อัตตาท่วมหัว อีโก้เพิ่มพูน ถ้าเป็นอย่างนี้ก็ยังไม่ใช่การปฏิบัติธรรมที่ถูกต้อง หรือเราไปทำสมาธิ พอทำแล้วรู้สึกว่าตนเองมีสมาธิสูงส่ง เที่ยวพูดจาโอ้อวดใคร ๆ ว่าตนสำเร็จฌานนั้นฌานนี้ อย่างนี้ก็ยังไม่นับเป็นการปฏิบัติธรรม เพราะทำไปเท่าไหร่ ๆ อัตตาก็ไม่ได้ลดลงมีแต่จะเพิ่มขึ้น

ตรงกันข้าม เราเคยทำผิดแท้ ๆ แต่เราใช้ความผิดพลาดนั้นมาสอนใจ เห็นความเลวความชั่วของตน รู้สึกละอาย ทำให้เกิดความคิดว่า สมควรลดละเลิกการกระทำดังกล่าว อย่างนี้ดูภายนอกเหมือนไม่มีอะไร แต่จริง ๆ แล้วนี่คือการปฏิบัติธรรมที่ถูกต้อง

ขอให้ท่านทั้งหลายตื่นจากเปลือกความดีฉาบฉวยและตระหนักว่า การปฏิบัติธรรมนั้นเป็นเรื่องภายในที่เราจะดูภายนอกเพียงอย่างเดียวไม่ได้ เพราะกริยาภายนอกไม่สามารถบอกได้ว่าบุคคลนั้น ๆ วางใจลักษณะใดอยู่ พูดจาไม่ไพเราะอาจมีจิตยิ่งใหญ่ พูดธรรมะได้เป็นฉาก ๆ อาจมีจิตใจต่ำทราม ทุกอย่างมีเพียงเจ้าตัวที่รู้ดีแก่ใจ

ในแง่ของการปฏิบัติทางจิต ผู้ปฏิบัติจึงไม่ควรประมาทว่าตนกำลังปฏิบัติธรรมอยู่ควรตรวจสอบใจของตนเป็นสำคัญ อย่าดูว่าท่านท่องบทสวดอะไร แต่จงดูว่าท่านรู้สึกอย่างไร อย่าดูว่าอาจารย์ของท่านเป็นใคร แต่จงดูว่าจิตใจของท่านเป็นแบบไหน ปฏิบัติธรรมแล้ว อีโก้ต้องลด ความอยากต้องลด การเบียดเบียนผู้อื่นต้องลด ความเบิกบานต้องเพิ่ม สติปัญญาต้องเพิ่ม ความเมตตาผู้อื่นต้องเพิ่ม

"เพิ่มสาม ลดสาม" ใครก็ตามที่ได้ผลลัพธ์ดังที่ว่ามานี้ ข้าพเจ้าขอแสดงความยินดีด้วย เพราะการปฏิบัติธรรมของท่านกำลังก้าวหน้า ส่วนใครก็ตามที่ได้รับผลเป็นอย่างอื่น ได้โปรดอย่าชะล่าใจ จงหยุด เพ่ง สังเกต แล้วตรวจสอบเข้ามาที่ภายในของตน ใครพูด ใครบอก ใครอ้าง ตำราเล่มใดในโลกก็ไม่สำคัญ ตนย่อมรู้ใจตน โกหกกันไม่ได้อยู่แล้ว